Nükleotit Nükleotit, beş karbonlu bir şeker, bir fosfat grubu ve bir azotlu organik bazdan oluşan kimyasal bir bileşiktir. Nükleik asitlerin temel yapı taşlarından biri olan nükleotitler, adlarını taşıdıkları bazlardan alır. Bu bazlar pürinler ve pirimidinler olarak ikiye ayrılır. Pürin bazları adenin ve guanin iken, pirimidin bazları sitozin, timin ve urasildir. Ayrıca, koenzimlerin yapısında da nükleotitler bulunur. Nükleotitlerin Yapısı Nükleotitler, nükleik asitlerin oluşumu için üst üste dizilip kovalent bağlarla birleşerek zincir yapılar oluşturur. Nükleik asitler, RNA ve DNA'nın yapısında bulunur. RNA tek zincirli bir yapıya sahipken, DNA çift zincirli bir yapıya sahiptir. Nükleotitlerin şeker kısımları riboz ve deoksiriboz olarak adlandırılır. Eğer nükleotit içinde fosfat grubu yoksa, bu yapıya nükleozit adı verilir. Nükleotitler birbirine bağlanırken bazlardan yardım alırlar. Pürin bazları her bağlanmada pirimidin bazları ile eşleşir. Nükleotitler bağlanırken zayıf hidrojen bağları oluşturur. Bu bağlar, birçok canlının yapısında bulunur ve canlıların yapı taşları olarak kabul edilir. Nükleotitlerin Bağları Nükleotitlerin oluşumunda, fosfat ve şeker arasında ester bağı, şeker ve baz arasında ise glikozid bağı bulunur. DNA'daki 5 karbonlu şeker deoksiriboz olarak adlandırılırken, RNA'daki şeker riboz olarak bilinir. Adenin, timin, guanin ve sitozin DNA'da bulunan bazlardır. RNA'da ise adenin, guanin, sitozin ve urasil bazları bulunur. DNA'da adenin bazının karşısına timin, sitozin bazının karşısına ise guanin gelir. RNA sentezinde ise adenin bazının karşısına urasil gelir. Nükleotitlerin nükleik asitleri oluşturduğunu belirtmiştik. Canlılarda bulunan nükleik asitler iki grupta incelenir:
|
