Asit Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?
21 Haziran 2024

Asit Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Asitler ve Özellikleri

Asitler, proton verebilen maddelerin genel adıdır. Kimyada turnusol kağıdı gibi ayıraçlar kullanılarak tanımlanabilir. Turnusol kağıdı, mavi rengini kırmızıya çeviren ve bileşimindeki hidrojenin yerine metal alarak tuz oluşturan hidrojenli karışımlara asit denir. Asitler, su ile hidrojen iyonları (H+) üreten bileşiklerdir. Bu hidrojen iyonları çözeltiyi asidik yapma özelliğine sahiptir. Asitler turnusol kağıdına kırmızı renk verir. Eski Türkçede asit "hamız" olarak bilinirken, bazı kaynaklarda "ekşit" olarak da geçmektedir. Asit kelimesi dilimize Latinceden "acidus" kelimesinden geçmiştir ve bu kelime "ekşi" anlamına gelir.

Gıdalarda Bulunan Asitler

Gıdaların çoğu asit içermektedir. Örneğin, sirkede asetik asit, limonda ise sitrik asit bulunur. Farklı asitler, sirkeye, limona, şerbete ve ekşi elmaya keskin tatlarını verir. Akülerde sülfürik asit, mide sindirim sıvılarında ise hidroklorik asit bulunur. Asitler, suda eridiğinde hidrojen iyonları (H+) üreten çözeltilerdir. Asitlerin çoğu sıvılar ve gazlar ya da saf katılar olarak bulunsa da sadece suda eriyerek asit gibi tepki verir. Asitlerin çoğu, çinko ve magnezyum gibi metallerle karıştığında hidrojen gazı üretir. Bir başka testte ise asitler, sodyum bikarbonat (NaHCO3) ile karıştırılarak tanımlanabilir.

Genel Asit Çeşitleri

Hidroklorik asit, asetik asit, fosforik asit ve benzeri birçok bileşik asit özelliği gösterir. Bu bileşiklerin ekşi bir tadı vardır ve renkli belirteçlere etki eder. Ayrıca, asitler bazlarla reaksiyon gösterirken bir ya da birden fazla tuz oluşturur. Asitler üzerine ilk incelemeler sulu çözeltilerle sınırlı kalmış ve suyun çözelti içindeki özel rolü göz önüne alınmamıştır. Bu bileşikler su içinde hidrojen iyonları (H+) veren maddeler olarak tanımlanmıştır. Ancak, asit ve bazlar yalnızca ayrışarak H+ ve OH- iyonları veren maddeler olarak tanımlanamaz. Bu tür bir yorum, asitlerin ve bazların ancak sulu çözelti halinde gösterdikleri temel özelliklerini yeterli düzeyde açıklayabilir. Buna karşılık çözelti halinde kısmi iyonlaşmaya uğrayan karbonik asit, asetik asit ve borik asit gibi türler zayıf asitlerdir. Asitlerin bir başka tür gruplandırılması ise formüllerin incelenmesine dayanmaktadır. Hidroklorik asit (HCl) ve hidrojen sülfür (H2S), asit hidrojeninin bir ametal ile birleşmesinden doğan ikili bileşiklerdir ve hidrasitler adını alırlar.

Oksijen İçeren Asitler

Nitrik asit (HNO3), sülfürik asit (H2SO4) ve fosforik asit (H3PO4) gibi oksijen içeren asitlere oksoasitler ya da oksiasitler denir. Oksoasitleri diğerlerinden ayıran en önemli özellik, su yitirdiklerinde asit anhidrit vermeleridir. Örneğin, P2O5 fosforik anhidriti, N2O5 nitrik anhidriti ve SO3 sülfürik anhidriti gösterir. Bu bileşikler suyun etkisiyle yeniden aside dönüşür. Oksoasitler, özellikle asit klorürlerinin ve asit halojenürlerinin varlığıyla diğerlerinden ayrılır. Bir OH grubunun yerini asit klorürleri alır ve asit hidrojeni içeren bir klor atomu sonucu oluşur. Nitril klorür, asetil klorür, karbonil klorür gibi bileşikler suyun etkisiyle yeniden aside dönüşür. Asit klorürlerinin özellikleri göz önüne alındığında, bir oksoasit formülünde her asit hidrojeninin bir oksijen atomu aracılığıyla molekülün kalan bölümüne bağlandığı söylenebilir. Dolayısıyla, nitrik asit H-O-NO2, sülfürik asit ise (H-O)2SO2 şeklinde yazılır.

Asit Türleri

  • İnorganik Asitler: Metal ve minerallerden olmayan maddelerden yapılan asitlere inorganik asitler denir. Yaygın inorganik asitler arasında hidrojen klorür, nitrik asit, sülfürik asit ve fosforik asit yer alır. Endüstri sanayisi her yıl bu asitlerden milyonlarca ton üretmektedir. Bunlar gübre, lif, boya, plastik kimyasallarının yapımında kullanılır. Konsantre inorganik asitler oldukça aşındırıcıdır. Cilde zarar verir ve diğer metallerin içinde hızla eriyebilir. Hidroflorik asit (HF), camın yapısını bozarken diğer inorganik asitler cam için tehlikeli değildir.
  • Organik Asitler: Hayvanlar ve bitkiler, organik asitler adı verilen çeşitli karbon bileşikleri üretir. Bu asitlerin çoğu zararsız olup meyvelere ve diğer yiyeceklere tat verirler. Organik asitler, yapıları karbon iskeletine dayalı asitlerdir. Propiyonik, asetik, bütirik, sorbik, sitrik, fumarik, formik ve malik asit gibi asitler ve bunların tuzları başlıca organik asitlerdir. Doğada organik asitler saf olarak bitkisel ve hayvansal organizmalarda bulunabilir ve ayrıca doğal yollardan elde edilebilir. Hayvan vücudunda kullanılıp metabolize olduktan sonra karbondioksit ve suya okside olur. Dolayısıyla canlı organizma için herhangi bir sağlık sorunu ya da bir risk oluşturabilecek kalıntı bırakmazlar. Bu özellikleri sebebiyle organik asitler, antibiyotiklerin yerini alabilecek güçlü bir alternatif olarak günümüzde büyük bir popülarite kazanmıştır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

soru

Nergiz

15 Nisan 2024 Pazartesi

Çocuğum oyun oynarken temizlik malzemelerinin bulunduğu yere gizlice gitmiş. Burada gizlice asit içeriğine sahip olan tuz ruhunu önce eline dökmüş. Ardından asitli yapıyı gözüne götürerek sürmüş. Şimdi çocuğum yoğun bakımda ve gözlerini açamıyor. Acaba asit içerikli tuz ruhu nedeniyle kalıcı görmeme problemi ortaya çıkar mı? Çocuğumun sağlığını nasıl koruyabilirim.

Cevap yaz
1. Cevap
cevap

Admin

Çok üzgünüm, yaşadığınız durum gerçekten çok üzücü. Asit içerikli maddeler gözde ciddi hasarlara neden olabilir ve bazen kalıcı görmeme problemleri ortaya çıkabilir. Bu konuda en doğru bilgiyi ve tedavi yöntemlerini sadece bir göz doktoru (oftalmolog) verebilir. Çocuğunuzun sağlığını korumak için doktorların tavsiyelerine harfiyen uymanız ve önerilen tedavileri eksiksiz uygulamanız önemlidir. Ayrıca evdeki tehlikeli maddeleri çocukların asla erişemeyeceği bir yerde saklamanız, gelecekte benzer kazaları önlemek için kritik bir adımdır. Umuyorum ki çocuğunuz en kısa zamanda sağlığına kavuşur.

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Nitrik Asit Kullanım Alanları

Nitrik Asit Kullanım Alanları

Editörün Seçtiği

Kireç Asit Mi Baz mı?

Kireç Asit Mi Baz mı?

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Bileşikler Türleri ve Özellikleri

Bileşikler Türleri ve Özellikleri

Kalsiyum Oksit

Kalsiyum Oksit

Ürik Asit Nasıl Düşürülür?

Ürik Asit Nasıl Düşürülür?

Prebiyotik Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Prebiyotik Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Kalsiyum Hidroksit Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Kalsiyum Hidroksit Kullanımı ve Faydaları Nelerdir?

Güncel

Pikrik Asit Özellikleri ve Kullanım Alanları

Pikrik Asit Özellikleri ve Kullanım Alanları

Güncel

Asit Baz Dengesi

Asit Baz Dengesi

Güncel

Ph Değeri?

Ph Değeri?

Gümüş Nitrat Formülü ve Kullanım Alanları

Gümüş Nitrat Formülü ve Kullanım Alanları

Asit ve Bazların Sulu Çözeltileri

Asit ve Bazların Sulu Çözeltileri

Gebelikte Folik Asit Kullanımı

Gebelikte Folik Asit Kullanımı

Laktik Asit Nelerde Bulunur?

Laktik Asit Nelerde Bulunur?

Mide Asiti Nedir?

Mide Asiti Nedir?

Alfa Lipoik Asit İçeren İlaçlar

Alfa Lipoik Asit İçeren İlaçlar

Amonyak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Amonyak Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Ürik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Ürik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Mide Asidi Fazlalığı

Mide Asidi Fazlalığı