Sönmemiş kireç, doğada bulunan en eski bağlayıcı kimyasallardan biri olan bir malzemedir. Kalsiyum oksit olarak da bilinen sönmemiş kireç, geniş bir yelpazede kullanım alanı bulunan bir kimyasal bileşiktir. Beyaz renkli, aşındırıcı ve alkalik bir katıdır. Halk arasında sönmemiş kireç olarak bilinen bu madde, bilimsel olarak kalsiyum oksit adıyla anılır.

Sönmemiş kireç, kireç taşından elde edilir. Kireç taşı, 900 derecenin üzerinde ısıtıldığında içindeki kalsiyum oksit ve karbondioksit ayrışır. Ülkemizde bu işlem genellikle kireç ocaklarında gerçekleştirilir. Yerde veya bir yamaçta kazılmış büyük çukura sönmemiş kireç ve odun parçaları ile çalılar gevşek bir şekilde yerleştirilir. Üzeri örtüldükten sonra çalılar tutuşturularak ısının etkisiyle kireç taşı 900 derecenin üzerinde bozularak sönmemiş kirece dönüşür.

Bu yöntemle sürekli kireç elde etmek mümkün değildir; her seferinde ocağı yeniden yıkıp yeniden kurmak gerekir. Sürekli ve ekonomik kireç üretimi için kireç fırınlarına benzer döner fırınlar kullanılır. Sönmemiş kireç su ile birleştiğinde ısı açığa çıkar ve kalsiyum hidroksit oluşturur. Buna sönmüş kireç denir. Bu tepkime sonrasında sönmemiş kireç elde edilir. Sönmemiş kirecin ana kaynağı kalsiyum karbonattır. Hamur kireç ise sönmemiş kirecin su ile reaksiyonu sonucunda oluşan kalsiyum hidroksittir. Ülkemizde kireç ocakları mevcuttur ve ülkemizin ihtiyacı olan kireç taşı yerli kaynaklardan temin edilebilmektedir.

Kalsiyum oksit su ile reaksiyona girdiğinde bu etkileşim oldukça şiddetli olur ve ısı açığa çıkar. Tepkime sonucunda suyu uzaklaştırıldığında sönmüş kireç ortaya çıkar. Sönmemiş kireç, inşaat yapım malzemelerinde bağlayıcı madde olarak ve boyacılıkta katkı maddesi olarak kullanılır. Sönmemiş kireç, suda ve havada sertleşerek katı hale geçtiğinden dolayı çimento sanayisinde önemli bir bileşen olarak kullanılmaktadır. Sönmüş kireç kaymak şeklindedir ve kullanıma hazırdır. Sönmemiş kireç ise su katılarak kullanılır.

Sönmemiş kirecin kullanım alanları oldukça geniştir ve sanayiden inşaata kadar çeşitli sektörlerde yer bulur. Sönmemiş kireç, doğrudan veya dolaylı olarak çeşitli endüstriyel ürünlerde kullanılır. Ülkemizde sönmemiş kireç üretimi yaklaşık olarak ortalama 10 milyon ton civarındadır. Yoğun olarak kullanıldığı bazı sektörler ise şunlardır:

Sönmemiş kireç, farklı endüstrilerdeki kullanım alanları ve ekonomik değeri ile önemli bir kimyasal bileşiktir. Üretim ve kullanım süreçlerinde dikkatli ve bilinçli olunması gereken bu madde, sanayi ve inşaat sektörleri başta olmak üzere birçok alanda kritik bir rol oynamaktadır.