Doğal İndikatörler Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?
19 Temmuz 2024

Doğal İndikatörler Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Doğal İndikatörler

İndikatörler, pH belirteçleri olup kimyasal tepkimeler sırasında maddenin fiziksel yapısında renk değişimi gibi farklılıklar meydana getiren organik bileşiklerdir. Doğal indikatörler çözeltisi hazırlanarak hidrojen iyonları yoğunlaştığında renk değişimi gözlenir. pH değeri değiştikçe renk değişimi de devam eder. Çiçek ve yaprak pigmentleri gözle görülebilen asit ve bazik indikatörler olarak sınıflandırılabilir.

Ortancalar ve Diğer Bitkiler

Ortancalar, doğal indikatörler arasında bu değişimin en belirgin gözlenebildiği çiçek türüdür. Asidik ortamda yetiştirildiğinde mavi ve tonlarında çiçek açan ortancalar, bazik ortamlarda pembe ve tonlarında çiçek açarlar. pH değeri 7 ve üzeri olan ortamlarda ortancalardan mavi ve tonlarında çiçek elde edilemez.

Kırmızı lahana, şalgam, çilek, kazı kulağı, maydanoz, lavanta yaprağı, kiraz gibi bitkiler de toprağın asitliğine bağlı olarak renk değişimi gerçekleştirirler. Kırmızı lahana doğal indikatörler içinde sayılabilecek diğer bir bitkidir. pH değeri yaklaşık 7 olan ortamlarda kırmızı lahanadan elde edilecek çözelti mor olur. Kırmızı lahana yaprağını kaynatıp içine sodyum bikarbonat eklersek suyun pH değeri 7 ve üzerine çıkacağı için lahana yaprakları mordan maviye dönüşür. Eğer suya toz sabun ilave edilirse suyun pH değeri 8'in üzerine çıkar, kırmızı lahana ile kaynatılan su yeşile döner. Kırmızı lahana ile kaynatılan suya sirke eklendiğinde suyun pH değeri 7'nin altına düşer ve kaynatılan yaprağın suyu kırmızı ve tonlarında olur.

Kırmızı lahanaya rengini veren ve farklı asit baz ortamlarda renginin değişmesine neden olan antosiyanin pigmentidir.

Antosiyanin Pigmenti

Antosiyanin, asidik ortamlarla karşılaştığında kırmızı renk verirken, asit azaldıkça mavi renge dönüşür. Bu pigmenti içeren besinler genellikle gıda boyası olarak da kullanılırlar. Patlıcan, böğürtlen, turp, çay üzümü, yaban mersini, ahududu, frenk üzümü, kırmızı şarap, kırmızı soğan doğal olarak içlerinde antosiyanin barındırırlar. Asitlik ve bazlık dışında UV ışınları, oksijen, sıcaklık ve benzeri kofaktörler doğal indikatör olan antosiyaninlerin rengini etkiler.

Doğal İndikatörlerin Gıda Sanayisinde Kullanımı

Antosiyaninin insan sağlığına etkileri tartışma konusudur. 163E olarak sınıflandırılan doğal indikatörler bazı bilim adamları tarafından yararlı, bazıları tarafından ise zararlı olarak tanımlanmıştır. Bilimsel olarak her iki görüşün de iddiaları kanıtlanmamıştır.

Üzüm kabuğu (E163i) ve siyah kuş üzümü (E163iii) gıda sanayisinde en yaygın kullanılan doğal indikatörlerdir.

pH belirteci olarak kullanılan bir diğer doğal indikatör ise kök boyası bitkisidir. Kök boyası bitkisi antosiyanin içermez ama Alizarin adı verilen bir madde içerir. Alizarin 'Türk Kırmızısı' olarak da bilinir, asitlik ve bazlık durumuna göre rengi koyu kırmızıdan turuncuya değişir. Boya sanayisinde ve özellikle ipek boyamada en çok talep edilen doğal indikatörlerden biridir.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Mide Asidi Belirtileri

Mide Asidi Belirtileri

Haber Bülteni