Asitlerin Özellikleri
Asitler, sulu çözeltilerinde çeşitli değişiklikler gösteren maddeler olup, kendi aralarında da belirli farklılıklar sergilerler. Bu bağlamda, asitleri tanımak daha doğru olacaktır.
Günlük hayatta kullandığımız turşu, salça, sirke, yoğurt, kola, elma gibi besinlerin yapısında az miktarda bile olsa bulunan ve sulu çözeltilerinde H+ iyonu verebilen bileşiklere "Asit" denmektedir.
Asitlerin Genel Özellikleri
- Asitler suda çözüldüklerinde iyon oluştururlar. Bu nedenle, az ya da çok olabilmekle beraber, asitlerin sulu çözeltilerinin elektrik akımını ilettiği görülmektedir.
- Asitlerin tatları ekşidir. Ancak her asidi tadarak test etmek, sağlık sorunlarına yol açabileceğinden bu özelliği ile ayırt etmeye çalışmamak daha doğru olacaktır. Örneğin, limonun ekşiliği içindeki sitrik asitten, sirkenin ekşiliği ise içindeki asetik asitten kaynaklanmaktadır.
- Asitler, boya maddelerine etki ederler. Bu bağlamda, turnusol boyasının rengini kırmızıya dönüştürdükleri, fenolftalein boyasını ise renksizleştirdikleri görülmektedir.
- Asitler, aktif metallerle tepkimeye girerek hidrojen gazı açığa çıkarırlar.
- Asitler, karbonat ve bikarbonatlarla tepkimeye girdiklerinde CO2 gazı oluştururlar.
- Asitler, bazlarla birleştiğinde tuz ve su meydana gelir. Ayrıca, bir asidin bazla tepkimeye girmesi sonucunda hem asit hem de baz özelliklerini kaybettiği görülmektedir. Bu nedenle, asit ve bazlar arasında gerçekleşen tepkimelere "nötrleşme tepkimesi" adı verilmektedir.
- Asitler, sadece bazlarla değil, bazik oksitlerle de tepkimeye girerek tuz oluştururlar.
- Asit oksitlerin su ile tepkimeye girmesi sonucunda H2SO4 elde edilir.
- Asitler, maddeler üzerinde yakıcı bir etkiye sahiptir. Kıyafetleri delme özelliğine sahip oldukları gibi, insan cildinde de ateşle ya da kaynar suyla yanmada görülen etkileri yapmaktadır.
Ekstra Bilgiler
Asitler, endüstride ve laboratuvarlarda geniş bir kullanım alanına sahiptir. Örneğin, sülfürik asit (H2SO4) gübre üretiminde, hidroklorik asit (HCl) metal yüzeylerin temizliğinde, nitrik asit (HNO3) ise patlayıcı madde üretiminde kullanılır.
Asitler, biyolojik sistemlerde de önemli rol oynarlar. Örneğin, mide asidi (HCl) sindirime yardımcı olurken, DNA ve RNA gibi nükleik asitler genetik bilginin depolanmasında ve iletilmesinde kritik öneme sahiptir.
Asitlerin pH değeri 0 ile 7 arasında olup, pH değeri düştükçe asitlik kuvveti artar. Kuvvetli asitler, tamamen iyonize olurken, zayıf asitler kısmen iyonize olurlar.
|