C-reaktif protein (CRP) kantitatif testi, kandaki iltihabi süreçlerin varlığını ve düzeyini ölçmek için kullanılan önemli bir biyokimyasal testtir. Bu test, kanda bulunan CRP seviyesini belirler ve iltihap olup olmadığını sedimantasyon değerleriyle birlikte gösteren bir belirteçtir. CRP testi, kandaki iltihabın genel varlığını saptar fakat iltihabın yerini belirleyemez. Son yıllarda, CRP seviyesinin kanserin seyrini önemli ölçüde etkilediği görülmüştür. CRP testiyle iltihap varlığı belirlendikten sonra, hekim ek testler yardımıyla ilgili tedaviyi uygulayabilir. Uygulanan tedavinin başarı durumu ise yine bu test yardımıyla ölçülebilir.

CRP testi ilk olarak 1930'lu yıllarda ortaya çıkmıştır. Karaciğerde üretilen CRP, dokulardaki iltihabın şiddetiyle birlikte doğrusal olarak artar. CRP testi, bakteriyel veya mantar enfeksiyonlarına bağlı iltihaplanmaların, ameliyat sonrası enfeksiyon gelişip gelişmediğinin, kemik enfeksiyonlarının, bağırsak iltihaplanması gibi hastalıkların, eklem iltihaplarının tespiti ve iltihaplı hastalıkların tedavisinin izlenmesinde kullanılır.

CRP, karaciğer hücreleri tarafından üretilir. İltihaba neden olan herhangi bir durumdan sonra kana karışır ve kandaki seviyesi 24 ila 48 saat arasında değişim gösterir. Test genellikle koldan alınan kan örneği ile yapılır. CRP testinin sonuçları, yapılan laboratuvara, kullanılan metoda ve testin yapıldığı cihaza göre farklılık gösterebilir. Sonuçlar değerlendirilirken laboratuvarın vermiş olduğu aralık dikkate alınmalı ve bu şekilde yorumlamalar yapılmalıdır. Sağlıklı bireylerde CRP düzeyi genellikle 8.0 mg/L'nin altındadır.

Yüksek duyarlılıklı (High sensitive=hs) CRP testi, CRP testi ile aynıdır fakat hs-CRP testinin duyarlılığı daha fazladır. Bu nedenle daha düşük CRP düzeylerinin ölçülmesinde kullanılır. Hs-CRP testi, damarların iç yüzeyini döşeyen hücrelerin iltihaplanması durumunda hasarın meydana gelmesi sonucu oluşabilecek kalp krizi ya da inme gibi durumların erken tespiti için istenebilir.

Test sonuçları yapılan laboratuvara, kullanılan metoda ve cihaza göre değişiklik gösterebilir. Sağlıklı bireylerde hs-CRP düzeyi genellikle 1.0 mg/L'nin altındadır. Sonuçların 1.0 mg/L'nin altında olması düşük riski, 1.0-3.0 mg/L arasında olması orta düzey riski, 3.0 mg/L'nin üstünde olması yüksek riski ifade eder. Test sonuçlarını etkileyen birçok faktör vardır. Bunlar arasında kısa süre önce yapılan spor aktiviteleri, hamilelik ve obezite gibi durumlar yer alır.

CRP testi, çeşitli hastalıkların teşhisinde ve tedavi sürecinin izlenmesinde önemli bir rol oynar. Özellikle sepsis, romatoid artrit, lupus gibi enflamatuar hastalıklar, kronik böbrek hastalığı ve bazı kanser türlerinin takibinde kullanılır. CRP seviyelerinin yüksek olması, vücutta ciddi bir iltihaplanmanın belirtisi olabilir ve bu durum acil tıbbi müdahale gerektirebilir.

CRP testi, diğer iltihap belirteçleriyle birlikte kullanıldığında daha kapsamlı bir değerlendirme sağlar. Örneğin, eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) testi ve tam kan sayımı (CBC) gibi testlerle birlikte değerlendirildiğinde, iltihabın kaynağı ve şiddeti hakkında daha fazla bilgi edinilebilir. Bu kombinasyon, doğru tanı ve etkili tedavi planlaması için kritik öneme sahiptir.

CRP kantitatif testi, kandaki iltihap düzeylerini belirlemede kullanılan önemli bir tıbbi testtir. Test sonuçları, iltihaplı hastalıkların tanısında, tedavi sürecinin izlenmesinde ve seyrinin değerlendirilmesinde kritik öneme sahiptir. Hs-CRP testi ile daha düşük CRP düzeyleri ölçülebilir ve bu sayede kalp krizi ve inme gibi ciddi sağlık sorunlarının erken tespiti yapılabilir. CRP testi, diğer iltihap belirteçleriyle birlikte kullanıldığında daha kapsamlı ve güvenilir sonuçlar elde edilebilir.