Sitrik asit, modern
endüstrinin pek çok alanında sıklıkla kullanılmaktadır. Sürekli artan dünya
nüfusunun birçok ihtiyacının karşılanabilmesi açısından oldukça önemli
bir bileşik olan kristal yapılı ve renksiz bileşenin kimyasal formülü
"C6H8O7" olarak ifade edilmektedir. Hemen hemen bütün bitkilerin
yapısında var olan Sitrik asit, doğada hücresel faaliyetlerin birçoğunda görev
almaktadır. Sitrik asitin kullanım alanlarından bahsedecek olursak; gıda
sektörü, tarım sektörü, metal üretimi ve işlenmesi, ilaç sektörü ve içecek
sektörü gibi aktif alanlarda yer almaktadır.
Telaffuzu "Limon
Tuzu" olan Sitrik Asit dünyanın pek çok ülkesinde ve Türkiye’de
de kullanılan limonda %80 oranında bulunmaktadır. Toksin sayılmayan
bir bileşen olan Sitrik Asit kristal yapıdadır. Kimya sanayisinde çok bir
ayırışcı olduğu için en çok tercih edilmektedir.1784 yılında Carl Wilhelm
tarafından limon suyunu kristalleştirmesiyle yayılmış ve kısa süre
içerisinde pek çok sektörde kullanılmaya başlanmıştır.
19. yüzyılın
sonlarından itibaren yiyeceklerimizde katkı maddesi olarak kullanmaya
devam ettiğimiz sitrik asit, gittikçe gıda sektöründe yaygınlaşmaya başlayan
bir bileşen haline gelmiştir. Ancak sitrik asit limon ve bazı meyvelerde en çok
bulunan madde olmasına rağmen meyve ve sebzelerden sitrik asit üretmesi zor ve
maliyetli olduğundan bu ihtiyaç şekerden üretilerek karşılanmaktadır.
Mayalar ve çeşitli bakteriler aracılığıyla şekerden üretilen Sitrik Asit
bu haliyle birçok alanda kullanıma hazır halde getirilmektedir.
Konserve ürünlerinde
kullanılan sitrik asit yiyeceklerin uzun süre korunmasını sağladığı için tercih
edilmektedir. Alkollü ve alkolsüz içeceklerin birçoğunda bulunan sitrik asit
diğer gıda sektöründeki ürünlerde koruyucu katkı maddesi olarak tercih
edilmektedir.
Sitrik Asit'in
Kimyasal Özellikleri Nelerdir?
Hipoklorit, persülfat,
permanganat, periyodat, hipobromit, kromat, mangan dioksit, nitrik asit gibi
okside eden farklı maddeler söz konusu olduğunda kolaylıkla okside olmaktadır.
Trisodyum asit, sitrik asidin diğer tuzlarına oranla geniş olarak kullanılan
tuzudur. Ekzotermik reaksiyon olmasına sebep nötralleşme reaksiyonunun
oldukça yüksek olmasıdır.
Sitrik asiti önemli
kılan özelliklerinden biri de çok değerlikli metal iyonları ve şelatları
oluşturacak pek çok kompleksler vermesidir. Bu önemli özelliğinden dolayı
sitratlar veya sitrik asitler metal bulaşmasının kontrolünde kullanılmaktadır.
Tek olarak renkli olan metal iyonu sitratla birleşim halindeyken tamamen
renksiz veya az renkli nitelikte olmaktadır. Sitrik asit ile metal iyonları
şelat oluşturarak kararlı kalabilirken metal iyonlarının varlığında organik
moleküller katalitik olarak bozulabilir.
Sitrik Asidin Kullanım
Alanları Nereleridir?
Endüstriyel
uygulamalar ve farklı gıda alanlarında kullanımı oldukça yaygın olan Sitrik
asit özellikle sitrat karbonatlı ve karbonatsız içeceklerde daha çok
kullanılmaktadır. Düşük kalorili içecekler, meyve suyu ve susuzluk giderici
içeceklerde Sitrik asit, tek olarak ya da sitrat tuzlarıyla birlikte kullanılır
ve tat verici olarak faydalanılır. Bunun dışında endüstriyel üretimde Sitrik
Asit, şekerlere ekşilik vermek amacıyla eklenir. Pastahanelerde ve şekerleme
ürünü satan firmalarda kullanılan şeker çeşitlerinde de pektin jeli
kullanılarak maksimum jel dayanımını arttırmak amacıyla faydalanır.
