Nükleotit asitler, nükleik asitlerin yapı birimleridir. Bir fosfat, beş karbonlu bir şeker ve bir azotlu organik bazdan oluşan nükleotitler, çeşitli biyokimyasal süreçlerde bulunur. Nükleotitlerin baz bölümü olan nükleobazlar pirimidin ve pürinler olarak ayrılmaktadır. Timin, urasil ve sitozin pirimidin; guanin ve adenin ise pürindir. Nükleotitlerin pentoz bölümü riboz ya da deoksiribozdur. Şeker bölümü deoksiriboz olan nükleotitlerin başına "deoksi" olarak eklenir. Nükleozit bölümüne 1, 2 ya da 3 fosfat grubu eklenir ve bunlar nükleotit monofosfat, difosfat ve trifosfat olarak tanımlanır. Nükleik asitler dışında flavin mononükleotit, koenzim A, nikotinamid adenin dinükleotid fosfat ve adenozin trifosfat gibi koenzimler de nükleotittir. Bunlar hücre metabolizması ve sinyallerin iletiminde önemli roller üstlenmiştir. Nükleik asitler, canlılarda temel olayları yöneten ve kalıtsal devamlılık sağlayan moleküllerdir. Canlı olan her mekanizmada nükleik asit bulunur. Bu, virüslerde bile mevcuttur. İlk defa akyuvar hücreleri ve sperm hücresi çekirdeklerinde bulunmuştur. Nükleik Asitlerin Temel Yapı Taşları Bu asitler DNA ve RNA olarak iki türdedir. DNA ve RNA, makromoleküllerden oluşmuş ve nükleotit denilen birimlerden meydana gelir. Bir nükleotidde baz, şeker ve fosfat molekülü bulunur. Nükleotitler en yaygın olarak nükleik asitlerin bünyesinde görülür. Bazlar: Bunlar hidrojeni, karbon, azot ve oksijen atomlarından oluşur. Nükleotitlerin yapısında pirimidin ve pürin adlı bazlar vardır. Pürinler, adenin ve guanin adındaki çift halkalı bazlardır. Pirimidinler ise sitozin, urasil ve timin adlı tek halkalı bazlardır. DNA ve RNA yapısında timin ve urasil ayırt edici, sitozin, guanin ve adenin ortak bazlardır. Şekerler: Nükleotitlerin yapısına beş karbonlu şekerler katılır. Riboz ve deoksiriboz olarak tanımlanan şekerler, birbirinden ribozun bir oksijen fazla olmasıyla ayrılır. DNA nükleotitleri deoksiriboz şekeri taşırken, RNA nükleotitleri riboz şekeri taşır. Fosfat Grubu: Nükleotitlerin yapısındaki üçüncü molekül ise fosforik asittir. Bu kompleks moleküllerin yapısında olduğunda fosfat olarak adlandırılır. Şeker, baz ve fosfatlar birleşerek nükleotidler oluşturduğunda su molekülleri meydana gelmektedir. Bu nükleotid sentezi bir dehidrasyon reaksiyonu olarak gerçekleşir. Nükleotidler yapısında bulunan baza göre adlandırılır. Eğer adenin bazı varsa adenin nükleotidi, guanin bazı olduğunda guanin nükleotidi olarak tanımlanır. DNA yapısına katılacak olan bir adenin nükleotidi fosfat grubundan, deoksiriboz şekeri ve adenin bazından meydana gelir. Serbest nükleotidler ise arasında fosfodiester bağı yani şeker fosfat bağıyla nükleik asit zinciri meydana getirir. Bunlar enzimlerin denetiminde ve enerji harcamayla gerçekleşir. Ekstra Bilgiler Nükleotitler sadece genetik bilginin saklanmasında değil, aynı zamanda hücresel enerji transferinde de rol oynarlar. Örneğin, adenozin trifosfat (ATP), hücresel enerji metabolizmasında kritik bir moleküldür. Ayrıca, nükleotitler koenzimlerin yapısında bulunarak enzimatik reaksiyonların düzenlenmesinde de önemli rol oynarlar. Flavin adenindinükleotit (FAD) ve nikotinamid adenindinükleotit (NAD) gibi moleküller, hücresel solunum ve enerji üretimi süreçlerinde hayati önem taşır. |
.gif "Borik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?")
Töz
24 Temmuz 2024 ÇarşambaNükleotitlerin pirimidin ve pürin bazlarına ayrıldığı ve timin, urasil, sitozin gibi bazların pirimidin; guanin ve adenin gibi bazların ise pürin olduğu belirtilmiş. Peki, DNA ve RNA yapısında bulunan timin ve urasilin farklılıkları nelerdir? Ayrıca, nükleotitlerin yapı taşlarını oluşturan şeker moleküllerinin riboz ve deoksiriboz olarak ayrılmasında ne gibi farklar bulunur?
Cevap yazAdmin
24 Temmuz 2024 ÇarşambaMerhaba Töz,
Timin ve urasil, her ikisi de pirimidin bazlarıdır, ancak timin DNA'da, urasil ise RNA'da bulunur. Timin, urasile göre bir metil grubu (CH3) içerir, bu da onun kimyasal yapısını biraz farklı kılar. Urasil bu metil grubuna sahip değildir. Bu küçük fark, RNA ve DNA'nın işlevleri ve yapısal özellikleri üzerinde önemli etkilere sahiptir.
Nükleotitlerin şeker molekülleri açısından riboz ve deoksiriboz olarak ayrılması da önemli bir farktır. Riboz, RNA'nın yapısında bulunan bir şekerdir ve bir hidroksil grubu (OH) içerir. Deoksiriboz ise DNA'nın yapısında bulunur ve ribozdan bir oksijen atomunun eksik olmasıyla (bir hidrojen atomu yerine) farklılık gösterir. Bu farklılık, DNA'nın daha kararlı ve daha az reaktif olmasına katkıda bulunur.
Umarım bu açıklamalar sorularını yanıtlamaya yardımcı olur. Başka soruların varsa sormaktan çekinme!