Bileşikler Türleri ve Özellikleri
12 Temmuz 2024

Bileşikler Türleri ve Özellikleri

Bileşikler

Bileşikler, iki ya da daha fazla türde atomun bir araya gelerek oluşturdukları saf maddelere verilen addır. Diğer bir tanımla, bileşikler birden fazla elementin belirli oranlarda kimyasal yollarla bir araya gelerek, kendi özelliklerini kaybedip yeni oluşan saf maddelerdir. Bileşikler genellikle formüllerle ifade edilir. Bileşiğin formülüne bakıldığında, o bileşiği oluşturan atomların türünü ve birbirleriyle birleştirme oranını görmek mümkündür. Doğada 92 tanesi olmak üzere toplamda 118 element vardır. Bu elementlerin farklı sayılarda ve şekillerde birleştiklerini düşünürsek, farklı kimyasal özelliklere sahip milyonlarca bileşik bulunmaktadır.

Bileşiklerin Özellikleri Nelerdir?

  • Bileşikler, kendilerini oluşturan elementlerin özelliklerini göstermezler; onlardan tamamen farklı, yeni ve saf bir maddeye dönüşürler.
  • Bileşiği oluşturan elementler belirli oranlarda birleşir ve kendi özelliklerini kaybederler.
  • Bileşikler meydana gelirken enerji alışverişi olur.
  • Bileşikler kimyasal tepkimelerle bir araya gelir ve yine kimyasal tepkimeler sonucunda ayrılırlar.
  • En küçük yapısal birimleri moleküllerdir.
  • Bileşiklerin öz kütleleri, erime ve kaynama noktaları sabittir.
  • Bileşikler saf ve homojen maddelerdir.

Bileşiklerin Sınıflandırılması

Bileşikler, iki ana kategoride sınıflandırılır: inorganik ve organik bileşikler.

İnorganik Bileşikler

İnorganik bileşikler, çoğunlukla iyonlardan oluşurlar. Canlılar yaşamlarının devamlılığını sürdürebilmek için gerekli olan bazı bileşikleri kendileri oluşturamazlar ve bu bileşikleri dışarıdan hazır olarak alırlar. Bu bileşikler; su, mineraller, asitler, bazlar ve tuzlar olarak sınıflandırılır.

Asitler

Asitler, suda çözüldüklerinde H+ iyonu verebilen bileşiklerdir. Günlük hayatta kullandığımız, hatta yiyecek olarak tükettiğimiz asitler de mevcuttur. Asit çözeltileri elektriği iletebilir, turnusol kağıdını kırmızıya boyar ve ekşi bir tada sahiptirler. Bazlarla tepkimeye girerek su ve tuz oluştururlar.

Bazlar

Bazlar, çözüldüklerinde OH- iyonu verebilen bileşiklerdir. Su ile iyi bir çözünme sağlarlar ve turnusol kağıdını maviye boyarlar. Acı bir tatları vardır ve cilde kayganlık hissi verirler. Asitlerle tepkimeye girerek su ve tuz oluştururlar.

Tuzlar

Tuzlar, asit ve bazların nötrleşme tepkimelerinden çıkan ürünlerdir. Neredeyse tamamı katı formda bulunur ve kendi aralarında sınıflara ayrılırlar: asidik tuzlar, bazik tuzlar, nötr tuzlar ve çift tuzlar.

Oksitler

Oksitler, O2 haricindeki oksijenin, iki farklı türde atom barındıran tüm bileşiklerine verilen addır. Kendi aralarında asidik oksitler, bazik oksitler, nötr oksitler ve amfoter oksitler olarak sınıflandırılırlar.

İnorganik Bileşiklerin Genel Özellikleri

  • Hücrenin yapısına katılırlar.
  • Düzenleyici görev görürler.
  • Yıpranan dokuların onarımını sağlarlar.
  • Sindirilmeden hücre zarından doğrudan geçerler.
  • Hücre tarafından üretilmezler, dışarıdan hazır olarak alınırlar.
  • Enerji verme özellikleri yoktur.

Organik Bileşikler

Organik bileşikler, karbon bileşikleri olarak da bilinirler. Bu bileşiklerde elementleri bir arada tutan güç, ortaklaşa kullanılan elektronlardır. Su ile çözüldüklerinde iyon oluşturmazlar ve genellikle kararsız yapıya sahiptirler.

Karbonhidratlar

Karbonhidratlar, yapılarında oksijen, hidrojen ve karbon atomunu bulunduran en basit organik bileşiklerdir. Enerji verici olarak kullanılırlar. Nükleik asit ve ATP'nin yapısına katılırlar. Canlılarda hücre zarının ve hücre duvarının yapısını oluştururlar. Kendi aralarında üç gruba ayrılırlar: monosakkaritler, disakkaritler ve polisakkaritler.

Lipitler

Lipitler, yapılarında karbon, hidrojen ve oksijen atomu yanında bazı durumlarda azot, fosfor ve sülfür bulunan bileşiklerdir. Suda çözünmezler, ancak bazı organik çözücülerde çözünebilirler. Üç gruba ayrılırlar: trigliseritler, fosfolipitler ve steroitler.

Proteinler

Proteinler, canlı hücresinin esas yapılarını oluştururlar. Organizmada büyüme ve gelişme sırasında hücre yapımında, dokuların onarımında görev alırlar. Enerji verirler ve düzenleyici görevleri vardır. Vücudun mikroplara karşı savunmasında rol oynarlar.

Enzimler

Enzimler, kimyasal tepkimelerin aktivasyon enerjisini düşüren, tepkimeleri hızlandıran, protein yapılı biyolojik katalizörlerdir.

Vitaminler

Vitaminler, A, D, E ve K vitaminleri gibi çeşitli türlere sahiptir. Enerji vermezler, sindirime uğramazlar ve düzenleyici görevleri vardır. İnsanlarda fazlası karaciğerde depolanır.

Organik Bileşiklerin Genel Özellikleri

  • Tüm hücreler tarafından sentezlenebilir ve dışarıdan hazır olarak da alınabilirler.
  • Karbonhidrat, yağ, protein, vitamin ve nükleik asitlerin yapısını oluştururlar.
  • Uzun karbon zincirleri bulunur.
  • Enerji ham maddesi olarak kullanılırlar.
  • Düzenleyici görevleri vardır.

Sizden Gelen Sorular / Yorumlar

İlk soruyu siz sormak istermisiniz?

Soru Sor / Yorum Yap

şifre

Çok Okunanlar

Mide Asidine Ne İyi Gelir?

Mide Asidine Ne İyi Gelir?

Haber Bülteni

Popüler İçerik

Amino Asit Kullanımı

Amino Asit Kullanımı

Nükleotit Yapısı ve Bağları

Nükleotit Yapısı ve Bağları

Fosforik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Fosforik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Glikolik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Glikolik Asit Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Organik Asitler Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Organik Asitler Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Güncel

Asit Baz İndikatörleri

Asit Baz İndikatörleri

Güncel

Asitlerin Zararları Nelerdir?

Asitlerin Zararları Nelerdir?

Ürik Asit Nasıl Düşürülür?

Ürik Asit Nasıl Düşürülür?

Kalsiyum Oksit

Kalsiyum Oksit

Elaidik Asit Kullanımı ve Zararları

Elaidik Asit Kullanımı ve Zararları